આપણે હંમેશા નિષ્ણાતો અને ઘરના વડીલો પાસેથી સાંભળીએ છીએ કે પાણી પુષ્કળ પ્રમાણમાં પીવું જોઈએ. શરીરમાં પાણીની ઉણપથી અનેક બીમારીઓ થઈ શકે છે. તે શરીરમાં પાણીનું સંતુલન જાળવી રાખે છે અને ઝેરી તત્વોને બહાર કાઢવામાં મદદ કરે છે, જેનાથી સંપૂર્ણ પોષણ મળે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે વધુ પાણી પીવાથી પણ આપણા શરીર પર નકારાત્મક અસર પડે છે.
તમને આ જાણીને નવાઈ લાગશે. પરંતુ સામાન્ય કરતાં વધુ પાણી પીવાથી તમારા લોહીની કુલ માત્રા વધે છે અને વધારાનું પાણી ફિલ્ટર કરવા માટે તમારી કિડનીને ઓવરટાઇમ કામ કરવાની ફરજ પાડે છે. આ ઉપરાંત, તે હૃદય પર વધુ બોજ પણ લાવી શકે છે, પેટમાં બળતરાને વધારી શકે છે.
ઓવરહાઈડ્રેશન શું છે?: નિષ્ણાતોના મતે, પાણીનો નશો એ એક સ્થિતિ છે જે વધુ પડતા પાણી પીવાથી થાય છે. તે શરીરમાં ઇલેક્ટ્રોલાઇટ સંતુલનને ખલેલ પહોંચાડે છે અને લોહીમાં સોડિયમનું સ્તર ઘટાડી શકે છે, જે હાયપોનેટ્રેમિયા નામની સ્થિતિ થઇ શકે છે.
ઓવરહાઈડ્રેશનના લક્ષણો શું છે?: ઉબકા- શરીરમાં ઈલેક્ટ્રોલાઈટના અસંતુલનને કારણે જે લોકો વધુ પાણી પીવે છે તેઓને ઘણી વાર સુસ્તી આવે છે અને ઉલ્ટી જેવું લાગે છે.
માથાનો દુખાવો- લોકોને આખો દિવસ માથાનો દુખાવો થાય છે. શરીરમાં વધારે પાણીને કારણે શરીરમાં મીઠાનું સ્તર નીચે જાય છે અને કોષિકાઓ ફૂલી જાય છે, જેનાથી માથાનો દુખાવો થાય છે.
થાક – વધારે પાણી પીવાથી તમારી કિડનીને વધારાની માત્રામાં તેને દૂર કરવા માટે વધુ મહેનત કરવી પડે છે. આનાથી લોકો અમુક સમયે થાકેલા અને વિચલિત થઈ શકે છે.
ત્વચાનું વિકૃતિકરણ : ઓવરહાઈડ્રેશન સાથે, તમે પગ, હાથ અને હોઠ પર સોજો અથવા વિકૃતિકરણ જોઈ શકો છો. મૂળભૂત રીતે, કોષોની બળતરા સાથે, તમે તમારી ત્વચામાં થોડો સોજો પણ અનુભવી શકો છો.
કેટલું પાણી પીવાને ઓવરહાઈડ્રેશન કહેવાય?: આરોગ્ય નિષ્ણાતો અને પોષણશાસ્ત્રીઓ સૂચવે છે કે આપણું દૈનિક પાણીનું સેવન વય, લિંગ, શરીરનું વજન, પ્રવૃત્તિ સ્તર, ચયાપચય અને દવાઓ સહિતના વિવિધ પરિબળો પર આધારિત છે. હકીકતમાં, પાણીનું સેવન સ્તર પણ આપણી પર્યાવરણીય પરિસ્થિતિઓ પર આધારિત છે.
એક દિવસમાં કેટલું પાણી પીવું જોઈએ?: નિષ્ણાતોએ પર્યાપ્ત પાણીના સેવન માટે માર્ગદર્શિકા સ્થાપિત કરી છે, જે જણાવે છે કે તંદુરસ્ત પુખ્ત વ્યક્તિએ દરરોજ સરેરાશ 9 થી 12 કપ પ્રવાહી લેવું જોઈએ.
વધુ પાણી પીવાની આડઅસર :1. હાયપોનેટ્રેમિયા : અગાઉ કહ્યું તેમ, વધુ પાણી પીવાથી શરીરમાં સોડિયમનું પ્રમાણ ઘટી શકે છે. આ સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિને હાયપોનેટ્રેમિયા કહેવામાં આવે છે. હૃદય અને કિડનીની સ્થિતિ ધરાવતા લોકોને હાઈપોનેટ્રેમિયાનું જોખમ વધારે હોવાનું કહેવાય છે.
2. માંસપેશીઓમાં ખેંચાણ : એક અભ્યાસ જણાવે છે કે વધુ પાણી પીવાથી લોહીમાં સોડિયમ અને અન્ય ઈલેક્ટ્રોલાઈટ્સ પાતળું થઈ જાય છે, જેનાથી શરીરમાં સોડિયમનું પ્રમાણ ઘટે છે. શરીરમાં સોડિયમનું ઓછું સ્તર સ્નાયુઓમાં ખેંચાણ જેવી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.
3. વારંવાર પેશાબ : અતિશય પાણીનું સેવન કરવાથી વધુ પેશાબ આવે છે. એટલે કે જ્યારે તમે વધુ પાણી લો છો, ત્યારે કિડની સતત કામ કરે છે. આ શરીરને વધુ ડિહાઇડ્રેટ કરે છે અને પાણીનું અસંતુલન બનાવે છે. ઉપરાંત, અભ્યાસો દર્શાવે છે કે વારંવાર પેશાબ કરવાથી આપણી કિડની પર દબાણ આવે છે.
4. લીવરને અસર કરે છે : પાણી, જેમાં આયર્નનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, તે લીવર પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે. આપણે જાણીએ છીએ કે લોહીમાં ઓક્સિજનના પરિવહન માટે શરીરને આયર્નની જરૂર હોય છે. આપણે સામાન્ય રીતે ખોરાકમાંથી આયર્ન મેળવીએ છીએ જે શરીર દ્વારા સરળતાથી શોષાય છે. જો કે, તે પાણીની બરાબર વિરુદ્ધ છે. શરીર પાણીમાંથી આયર્નને સરળતાથી શોષી શકતું નથી, જે લીવરના સ્વાસ્થ્યને અસર કરે છે.
5. ઝાડા : ઓવરહાઈડ્રેશન હાઈપોક્લેમિયા અથવા શરીરમાં પોટેશિયમના સ્તરમાં ઘટાડો થાય છે. આ ઝાડા અને લાંબા સમય સુધી પરસેવોનું કારણ બની શકે છે. એક રિપોર્ટ અનુસાર, હાઈપોક્લેમિયા ઘણીવાર આપણી પાચન તંત્રને સીધી અસર કરે છે, જેના કારણે ઉલ્ટી અને ઝાડા જેવી સમસ્યાઓ થાય છે.
