પ્રાચીન કાળથી, સ્ત્રીઓ અને શણગાર એકબીજાના પર્યાય છે. સ્ત્રીઓ વિશે વાત કરવી અને શણગારનો ઉલ્લેખ કરવો અશક્ય છે. અને જો શોભા હોય તો ઝવેરાત પણ સ્વાભાવિક છે. કવિઓ અને લેખકોએ પણ તેમની કવિતાઓમાં સ્ત્રીના સોળ શણગારનું વર્ણન કર્યું છે.
જ્વેલરી એ દરેક સ્ત્રીની પસંદગી છે. જ્વેલરી સોના અને ચાંદી બંનેમાંથી બને છે. આજકાલ ડાયમંડ જ્વેલરી પણ ખૂબ પ્રચલિત છે. કાનમાં બુટ્ટી, નાકમાં વીંટી, હાથમાં બ્રેસલેટ, ગળામાં હાર, મંગળસૂત્ર, આંગળીઓમાં વીંટી, પગમાં પાયલ અને અંગૂઠામાં મૂકેલા ઘરેણાં, આ બધું સ્ત્રીને એક અલગ જ છબી આપે છે.
જ્યારે નવી પરણેલી કન્યા સોળ શણગાર પહેરીને અને પાયલનો અવાજ કરીને ઘરમાં ફરે છે, ત્યારે ઘરમાં સકારાત્મક ઉર્જાનો વાસ થાય છે. હાથમાં બંગડીઓનું કાંડું અને નવી વહુની ભારે રિંગિંગ પાયલ દૂરથી દુલ્હનના આગમનનો સંદેશ આપે છે.
સોના અને ચાંદી બંને ધાતુઓમાંથી બનેલી જ્વેલરી કમરથી ઉપર પહેરવામાં આવે છે, પરંતુ પગમાં પાયલ અને એંકલેટ હંમેશા ચાંદીમાં પહેરવામાં આવે છે. આપણા દેશમાં પગમાં સોનાના ઘરેણા પહેરવા પર પ્રતિબંધ માનવામાં આવે છે. ફિલ્મોમાં પણ અવાર-નવાર જ્વેલરીનો ઉલ્લેખ થાય છે. જેમ:
પૈરોં મેં બંધન હૈ, પાયલને મચાયા શોર
પાયલ્યા ઓહ હો હો…
એંકલેટ અથવા એંકલેટ એ સોળ શોભામાંની એક ગણાય છે. તેઓ સોલહ શ્રૃંગારના પંદરમા પદ પર ખૂબ જ ગર્વથી બિરાજમાન છે. ઘણા રાજ્યોમાં, પાયલ વગર રાઉન્ડ લેવામાં આવતા નથી, જેને બાજોટ અથવા રેશમપટ્ટી પણ કહેવામાં આવે છે. ફેરે વિધિ માટે આ પાયલ હોવું ખૂબ જ જરૂરી છે.
જ્વેલરીમાં મંગળસૂત્ર અને ખીજવવું એવા ઘરેણાં છે જે સૌભાગ્યની નિશાની માનવામાં આવે છે અને દરેક પરિણીત મહિલા માટે ખૂબ જ જરૂરી માનવામાં આવે છે. જો કે માંગટિકા, નાકની વીંટી, બંગડીઓ, આ બધાને પણ સૌભાગ્યની નિશાની માનવામાં આવે છે, પરંતુ સોના-ચાંદીના દાગીનામાં મંગળસૂત્ર અને બિછીયા એવા દાગીના છે જે સૌભાગ્યવતી સ્ત્રી હંમેશા પહેરે છે.
ઘણા પ્રાંતોમાં કાચની બંગડીઓને સૌભાગ્યની નિશાની માનવામાં આવે છે. જ્યારે લાખની બંગડીઓ સારા નસીબનું સૂચક છે. દરેક પરિણીત સ્ત્રીએ સિંદૂર, બિંદી, કાચની બંગડી અને અંગૂઠાની વીંટી જેવી આ શુભ વસ્તુઓ ધારણ કરે છે..
શુભ કાર્યમાં ધ્વનિનું ખૂબ મહત્વ છે. નવપરિણીત દુલ્હનના સોળ શણગારમાં પગની સુંદરતા વધારવા ઉપરાંત પાયલનું પણ ઘણું મહત્વ છે. પાયલને પંજાબીમાં પજેબ અથવા પંજેબ પણ કહેવામાં આવે છે. આજકાલ છોકરીઓ એક પગમાં એંકલેટ પહેરે છે. આને એન્કલેટ કહેવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે એક કે બે સાંકળો અને પાયલની બનેલી એંકલેટનો ખડખડાટ નવી પરિણીત સ્ત્રીના જીવનમાં સમાન સુખ અને સૌભાગ્ય લાવશે.
પગમાં પહેરવામાં આવતા દાગીના ચાંદીના હોવા જોઈએ તેવી વિવિધ દલીલો છે. આ દલીલો ધર્મ, વિજ્ઞાન અને પરંપરાના આધારે કરવામાં આવી છે. ચાંદીના ઘરેણાં પહેરવાથી શુક્ર અને બુધ ગ્રહો પ્રભાવિત થાય છે. પગમાં ચાંદીના ઘરેણાં પહેરવાથી શુક્ર ગ્રહ બળવાન બને છે. આ ઉપરાંત આ ધાતુ ગુસ્સાને પણ નિયંત્રણમાં રાખે છે.
પગ પર રિંગિંગ એંકલેટ્સ દ્વારા અવાજ ઉત્પન્ન થાય છે તેને ક્રિયાશક્તિ કહે છે. એવું કહેવાય છે કે આ ધ્વનિ પર્યાવરણની નકારાત્મક ઊર્જાને શોષી લે છે અને સકારાત્મક ઉર્જા ઉત્પન્ન કરે છે. આ સિવાય પાયલમાંથી નીકળતો મધુર અવાજ પણ પાતાળના મોજાંઓને રોકવાનું કામ કરે છે.
શુભ અને અશુભના પરંપરાગત મહત્વની સાથે ખીજડાનું વૈજ્ઞાનિક મહત્વ પણ છે. બિચિયા બંને પગના અંગૂઠામાં પહેરવામાં આવે છે. પ્રાચીન સમયમાં, ત્રણેય અંગૂઠામાં વીંટી પહેરવામાં આવતી હતી. આજકાલ સ્ત્રીઓ તેને એક કે બે આંગળીઓમાં જ પહેરે છે.
અંગૂઠામાં પહેરાતી અંગૂઠાની વીંટીને અનવત કહે છે. ખીજવવું ગર્ભાશય સાથે સંબંધિત છે. આ ગર્ભાશયના એન્ડોમેટ્રીયમને મજબૂત કરે છે અને માસિક ચક્રનું નિયમન કરે છે. આ પરંપરાગત આભૂષણો માત્ર પગની સુંદરતા જ નથી વધારતા પણ એક રક્ષણાત્મક કવચ પણ પ્રદાન કરે છે.
એક માન્યતા અનુસાર પગમાં સોનું પહેરવાથી શનિદેવનું આગમન થાય છે. હવે આખી દુનિયા શનિદેવથી ડરે છે. ધનની દેવી લક્ષ્મી પણ પગમાં સોનું પહેરવાથી ક્રોધિત થાય છે. જ્વેલરી એ ભારતીય પરંપરાઓનું જતન છે અને પરંપરાઓ સંબંધોને બાંધવામાં મજબૂત ભૂમિકા ભજવે છે.
ભારતમાં, શણગાર પતિના લાંબા આયુષ્ય સાથે સંકળાયેલ છે. મહિલાઓ તેમના પતિના લાંબા આયુષ્ય માટે ખુશીથી આ ઘરેણાં પહેરે છે. તેથી જ સ્ત્રીઓ કહે છે, ” સજના હૈ મુઝે ‘સજના’ કે લીએ”.
આ પણ વાંચો: તમારી કાળી સાડી સાથે પહેરવા માટે 10 સેલેબ લુકમાંથી અદ્ભુત બ્લાઉઝ આઈડિયા મેળવો
