લગ્ન પછી, દરેક પરિણીત સ્ત્રી સોલહ શ્રૃંગારની નીચે માથાથી પગ સુધી બિંદી, પાયલ, બંગડી, સિંદૂર વગેરે જેવા લગ્નનું પ્રતીક પહેરે છે. આપણા પ્રાચીન શાસ્ત્રોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જે સ્ત્રી પરિવારના સન્માનનો આધાર છે તેણે ઘરમાં પણ સોળ શણગાર પહેરવા જોઈએ.
ઋગ્વેદમાં પણ સોળ શણગારનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે, જે મુજબ સોળ શણગાર માત્ર સુંદરતા જ નથી વધારતા પણ નસીબમાં પણ વધારો કરે છે. ભારતીય સંસ્કૃતિમાં નવપરિણીત કન્યા માટે સોળ શ્રૃંગાર કરવો ખૂબ જ શુભ અને ફરજિયાત માનવામાં આવે છે.
પુરાણો અનુસાર, સોલહ શૃંગાર મહિલાઓ દ્વારા પરિવારમાં સુખ અને સમૃદ્ધિ લાવવાના હેતુથી કરવામાં આવે છે.
તો ચાલો આજે જાણીએ સોલહ શ્રૃંગાર અંતર્ગત લગ્નના સોળ ચિહ્નો અને તેમના ઉપયોગ સંબંધિત પ્રચલિત ધાર્મિક અને વૈજ્ઞાનિક માન્યતાઓ વિશે.
આ પણ વાંચો: જપમાળામાં માત્ર 108 માળા જ કેમ હોય છે? જાણો શું છે આ નંબરનું રહસ્ય…
1. બિંદી:
ભમરની વચ્ચે કુમકુમ અથવા સિંદૂર લગાવેલી બિંદી ભગવાન શિવની ત્રીજી આંખનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
આપણા પ્રાચીન ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, બિંદી એ આપણી ત્રીજી આંખનું પ્રતીક છે. બે આંખોને સૂર્ય અને ચંદ્ર માનવામાં આવે છે, જે વર્તમાન અને ભવિષ્યને જુએ છે. ત્રિનેત્રના પ્રતીક તરીકે બિંદી ભવિષ્યમાં આવનારા સંકેતો તરફ નિર્દેશ કરે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
આ પ્રમાણે કપાળ પર બિંદી લગાવવાથી બે ગ્રહોની વચ્ચે સ્થિત આજ્ઞા ચક્ર સક્રિય થઈ જાય છે. પરિણામે, શરીરની તમામ પ્રવૃત્તિઓ સરળતાથી થાય છે.
2. સિંદૂર:
ભારતના લગભગ દરેક પ્રાંતમાં, સ્ત્રીઓ લગ્ન પછી લગ્નના પ્રતીક તરીકે સિંદૂર પહેરે છે . લગ્ન પ્રસંગે, પતિ તેના ભાવિ જીવનસાથીને સિંદૂરથી શણગારે છે અને જીવનભર તેની સાથે રહેવાનું વચન આપે છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર, વિવાહિત મહિલાઓ તેમના પતિના લાંબા આયુષ્યની કામના માટે તેમના કપાળ પર સિંદૂર લગાવે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
મગજની મધ્યમાં સ્થિત માંગમાં લાલ સિંદૂર ભરાય છે. વૈજ્ઞાનિકોના મતે આ સ્થાન પર બ્રહ્મરંધ્ર નામની ગ્રંથિ છે. સિંદૂરમાં હાજર પારાની ધાતુ બ્રહ્મરંધ્ર ગ્રંથિ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે અને માનસિક તણાવ દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
3. કાજલ:
કાજલ આંખનો મેકઅપ છે. મહિલાઓ પોતાની આંખોની સુંદરતા વધારવા માટે તેને આંખોમાં લગાવે છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
એક લોકપ્રિય ધાર્મિક માન્યતા છે કે કાજલ લગાવવાથી સ્ત્રીને ખરાબ નજરથી બચાવે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
આપણા પ્રાચીન આયુર્વેદિક ગ્રંથો અનુસાર ઘરમાં તાંબાના વાસણમાં શુદ્ધ ઘી અને કપૂર સાથે બનાવેલી કાજલ આંખોને સ્વસ્થ રાખે છે અને આંખના રોગોને દૂર રાખે છે.
4. મહેંદી:
મહેંદી વિના પરિણીત મહિલાનો મેકઅપ અધૂરો માનવામાં આવે છે. લગ્ન સમયે, કન્યા અને લગ્નમાં સામેલ પરિવારની તમામ મહિલાઓ તેમના હાથ અને પગ પર મહેંદીની આકર્ષક ડિઝાઇન બનાવે છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
એવી માન્યતા છે કે દુલ્હનની મહેંદીનો રંગ જેટલો લાલ અને ઘાટો હોય છે, તેટલો જ તેને તેના પતિ તરફથી પ્રેમ મળે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
વૈજ્ઞાનિક રીતે એવું માનવામાં આવે છે કે મહેંદીની ઠંડી પ્રકૃતિ અને સુગંધ મહિલાઓને તણાવમુક્ત અને ઊર્જાવાન રાખવામાં મદદરૂપ સાબિત થાય છે.
5. ગજરા:
કન્યાનો મેકઅપ ગજરા વગર નીરસ લાગે છે. દક્ષિણ ભારતની મહિલાઓ તેમની વેણી અથવા બનમાં જૂહીના ફૂલોનો ગજરો દરરોજ લગાવે છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
આ માન્યતા અનુસાર જુહીના ફૂલોને સમૃદ્ધિ અને સૌભાગ્યનું સૂચક માનવામાં આવે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
મોગરા અથવા ચમેલીના ફૂલોની સુગંધ નર્વસ સિસ્ટમ પર અસર કરે છે, જેનાથી મહિલાઓનો માનસિક તણાવ ઓછો થાય છે અને તેઓ માનસિક શાંતિ અનુભવે છે.
6. માંગ ટીકા અથવા બોર અથવા રાખી:
સ્ત્રીઓ તેમના લગ્ન અથવા અન્ય સામાજિક કાર્યક્રમોમાં તેમના માંગમાં માંગ ટીક્કા પહેરે છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર, માંગ ટીકા સ્ત્રીની કીર્તિ અને સારા નસીબનું સૂચક છે. તેનો સાંકેતિક અર્થ એ છે કે સ્ત્રીએ હંમેશા તેના જીવન સાથે જોડાયેલા લોકોનું ધ્યાન રાખવું પડે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
માંગ ટીકા મહિલાઓના શરીરના તાપમાનને નિયંત્રિત કરે છે, જેનાથી તેમની વિચારવાની ક્ષમતા અને નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા વધે છે.
7. રિંગ:
લગ્નની પ્રથમ વિધિ એટલે કે સગાઈની શરૂઆત ભાવિ વર-કન્યા દ્વારા એકબીજાને વીંટી પહેરાવીને કરવામાં આવે છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર, વીંટી લગ્ન જીવનમાં પતિ-પત્ની વચ્ચેના શાશ્વત પ્રેમનું પ્રતીક છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા અનુસાર રીંગ ફિંગર સીધી હૃદય અને મગજ સાથે જોડાયેલી હોય છે. તેથી, આ આંગળીમાં વીંટી પહેરવાથી તેના પર દબાણ આવે છે, જે હૃદય અને મગજ બંનેને સ્વસ્થ રાખે છે.
8. પાયલ :
ચાંદીથી બનેલા પગના ઘરેણાં સૌથી શુભ અને શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
ભારતીય સંસ્કૃતિમાં પરિણીત સ્ત્રીને ઘરની લક્ષ્મીનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે. તેથી, સ્ત્રીઓ ઘરની સમૃદ્ધિ જાળવી રાખવા માટે પાયલ પહેરે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
ત્વચા પર પગની ઘૂંટીને સતત ઘસવાથી શરીરને સ્વસ્થ રાખતા દબાણ બિંદુઓ પર દબાણ આવે છે, જેનાથી સામાન્ય રક્ત પરિભ્રમણ જળવાઈ રહે છે અને શરીરના ઊર્જા સ્તરમાં વધારો થાય છે.
9. ખીજવવું (બિચિયા):
બિચિયા એ પરિણીત મહિલાઓનું પ્રિય ઘરેણું છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
આ પ્રમાણે અંગૂઠામાં વીંટી પહેરવાથી ઘરમાં સમૃદ્ધિ આવે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
બીજા અંગૂઠામાં વીંટી પહેરવાથી ત્યાં સ્થિત સિયાટિક નર્વની નસ પર દબાણ આવે છે, જેનાથી તેમના ગર્ભાશય, મૂત્રાશય અને આંતરડામાં લોહીનો પ્રવાહ વધે છે.
10. ગળાનો હાર અથવા મંગળસૂત્ર:
નેકલેસ કે મંગળસૂત્ર સ્ત્રીના મેકઅપનો અભિન્ન અંગ છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
સોના અથવા મોતીની માળા અને મંગલસૂત્ર એ પરિણીત સ્ત્રીની તેના જીવન સાથી પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતાનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
ગરદન અને તેની નજીકના વિસ્તારોમાં કેટલાક દબાણ બિંદુઓ છે, જેના પર દબાણ શરીરના ઘણા ભાગો માટે અત્યંત ફાયદાકારક છે.
11. આર્મલેટ:
આજકાલ આર્મલેટ (બાજૂબંદ) પહેરવાનો ટ્રેન્ડ લગભગ ખતમ થઈ ગયો છે પરંતુ પ્રાચીન સમયમાં તે સ્ત્રીઓનું પ્રિય આભૂષણ હતું.
ધાર્મિક જોડાણ:
આર્મલેટ્સ વિશે, એવી ધાર્મિક માન્યતા છે કે સ્ત્રીઓ દ્વારા આર્મલેટ પહેરવાથી પરિવારની સંપત્તિનું રક્ષણ થાય છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
આ મુજબ, આર્મબેન્ડ હાથના દબાણ બિંદુઓ પર દબાણ લગાવીને રક્ત પરિભ્રમણને વધારવામાં મદદરૂપ છે.
12. કડા અને બંગડીઓ:
અઢારમી સદીના શરૂઆતના વર્ષોથી સોનાની બંગડીઓ અને કાચ, રોગાન અથવા હાથીદાંતથી બનેલી બંગડીઓ લગ્નના સંકેતો માનવામાં આવે છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
બંગડીઓ અને કડા વિવાહિત યુગલના સારા નસીબ અને સમૃદ્ધિનું પ્રતીક છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
હાથ પર બંગડીઓ અથવા બંગડીઓ પહેરવાથી કાંડા અને તેની બાજુના ભાગોના દબાણ બિંદુઓ પર દબાણ આવે છે, જેનાથી રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે અને આરોગ્યને લાભ થાય છે.
13. કમરબંધ:
કમરબંધ એ સોના અથવા ચાંદીના આભૂષણ છે જે કમરની આસપાસ પહેરવામાં આવે છે જે યુવતીઓના શરીરને વધુ આકર્ષક બનાવે છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
સ્ત્રીઓ માટે ચાંદીની કમરબંધી પહેરવી શુભ અને સૌભાગ્ય વધારનારી માનવામાં આવે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
એક વૈજ્ઞાનિક માન્યતા છે કે ચાંદીની કમરપટ્ટી પહેરવાથી કમર પર સ્થિત પ્રેશર પોઈન્ટ્સ પર દબાણ આવે છે, જેનાથી મહિલાઓને માસિક ધર્મ અને ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન થતી દરેક પ્રકારની પીડામાંથી રાહત મળે છે.
14. કર્ણફૂલ:
કર્ણફૂલ વિવાહિત મહિલાઓ અને અપરિણીત મહિલાઓ બંનેનું પ્રિય ઘરેણું માનવામાં આવે છે. ભાગ્યે જ કોઈ એવી સ્ત્રી હશે જેણે કાનમાં આ રત્ન ન પહેર્યું હોય.
ધાર્મિક જોડાણ:
તેને પહેરવાથી કાનને નકારાત્મક ઉર્જાથી બચાવે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
આ મુજબ, આપણા કાનના લોબ્સ પર ઘણા દબાણ બિંદુઓ છે, જેના પર દબાણ કિડની અને મૂત્રાશયની તંદુરસ્તી જાળવી રાખે છે અને માસિક સ્રાવના દુખાવામાં રાહત આપે છે.
15. નાકની વીંટી
વિવાહિત સ્ત્રીઓનો શણગાર નાકમાં વીંટી પહેર્યા વિના પૂર્ણ માનવામાં આવતો નથી.
ધાર્મિક જોડાણ:
હિંદુ ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, નાથને દેવી પાર્વતીને આદર આપવાની ભાવનાથી પહેરવામાં આવે છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
તેના કાન વીંધવાથી, સ્ત્રીને એક્યુપંક્ચરના ફાયદા મળે છે. પરિણામે, વ્યક્તિને સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓમાંથી રાહત મળે છે.
નાકમાં સોના અથવા ચાંદીની નાકની વીંટી પહેરવાથી, સ્ત્રીઓને આ ધાતુઓ સાથે સતત સંપર્કમાં રહેવાથી તેમના ફાયદાકારક ગુણોનો લાભ મળવા લાગે છે.
16. લગ્નનો પહેરવેશ:
નવી વહુ માટે લાલ રંગનો વેડિંગ ડ્રેસ શુભ માનવામાં આવે છે.
ધાર્મિક જોડાણ:
ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર લાલ રંગ શુભ અને સૌભાગ્યનું સૂચક છે.
વૈજ્ઞાનિક માન્યતા:
આ દ્રષ્ટિકોણથી, લાલ રંગ લાગણીઓને નિયંત્રિત કરે છે અને સ્થિરતા પ્રદાન કરે છે.
આ પણ વાંચો: મંગળવારે વાળ કે નખ કાપતા હોય તો બંધ કરી દેજો, કારણ જાણી ચોકી જશો
